Tất tần tật về dầu nhớt động cơ xe máy

Một trong những cách tốt nhất để chăm sóc cho chiếc xe yêu quý của bạn chính là việc tìm và sử dụng loại dầu nhớt động cơ tốt nhất và phù hợp nhất. Bởi, dầu nhớt cũng như là máu của động cơ vậy.

Dầu nhớt vô cùng cần thiết và quan trọng với động cơ xe. Xe máy 50cc không thể hoạt động nếu không có dầu nhớt động cơ. Khi không được dùng loại nhớt tốt, phù hợp thì việc bảo dưỡng và sửa chữa động cơ sẽ tốn rất nhiều chi phí. Thậm chí, trường hợp xấu nhất là phải thay mới hoàn toàn động cơ với chi phí cực cao.

I. Dầu nhớt động cơ xe máy chất lượng quan trọng như thế nào?

Đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của xe máy 50cc, sử dụng dầu nhớt chất lượng là vô cùng quan trọng với xe bởi những lý do sau:

1. Ngăn chặn ma sát

Hãy tưởng tượng đầu gối của chúng ta là động cơ và chất dịch bên trong khớp gối là dầu nhờn. Bây giờ nếu không có chất dịch đó trong khớp gối, xương đầu gối sẽ nghiến lại với nhau, cảm giác rất khó chịu. Chúng ta cũng không thể di chuyển vì sẽ rất đau đớn do ma sát cao.

Dầu nhớt giúp giảm ma sát giữa các linh kiện

Động cơ xe cũng vậy. Nó được tạo thành từ vô số bộ phận kim loại chuyển động. Và khi chuyển động, chúng dễ dàng phát sinh nhiệt và nóng lên vì ma sát. Như vậy, mục đích của dầu nhờn là bôi trơn các bộ phận chuyển động trong động cơ để loại bỏ ma sát. Việc ngăn chặn ma sát giữa các bộ phận sẽ giúp các bộ phận tránh bị hư hại và tiết kiệm các chi phí sửa chữa trong tương lai.

2. Cách nhiệt

Nhiệt vẫn được tạo ra vì sự chuyển động riêng lẻ của các bộ phận kim loại. May mắn là dầu nhớt làm thêm nhiệm vụ cách nhiệt. Chính vì vậy, bất kỳ nhiệt nào sinh ra từ sự chuyển động của các bộ phận đều không ảnh hưởng đến buồng đốt nhiên liệu.

3. Dầu nhớt đóng vai trò như một nam châm trong chu kỳ đốt

Nhiên liệu đi vào động cơ thông qua hệ thống phun nhiên liệu hoặc bộ chế hòa khí. Về cơ bản, nhiên liệu là hợp chất các thành phần hóa học. Khi nhiên liệu được đốt cháy sẽ tạo ra các sự nổ được kiểm soát. Sau quá trình đốt cháy nhiên liệu sẽ sản sinh ra các hóa chất lơ lửng bởi vì các phản ứng hóa học.

Dầu nhớt sẽ giúp bảo vệ động cơ không bị hỏng

Lúc này, chính là lúc dầu nhớt phát huy công dụng. Bản chất dầu nhớt có tính bôi trơn và độ nhớt cao. Do đó, chúng có khả năng hút và giữ lại các hạt lơ lửng sau quá trình đốt. Ví dụ, dầu động cơ sẽ giữ các axit và oxit silic lại cho nên chúng sẽ không thể đi đến và làm hư hại các bộ phận khác của động cơ.

4. Giảm quá trình oxy hoá

Nhiên liệu cần có oxy để có thể cháy được. Nhưng bất cứ chỗ nào có oxy, thì quá trình oxy hóa liền xuất hiện. Oxy hoá sẽ khiến động cơ của bạn bị ăn mòn và điều này là không thể ngăn được bên trong động cơ. Vậy thì cách duy nhất là sử dụng một loại dầu nhớt chất lượng tốt có tính kháng ô xy hóa cao.

II. Bảng xếp hạng SAE và chỉ số độ nhớt

Nếu là lần đầu tiên bạn mua dầu nhớt động cơ xe. Đâu là các chỉ số đánh giá chất lượng của dầu nhớt?

1. Độ nhớt SAE (viscosity grade) là gì?

SAE là chữ viết tắt của Hiệp Hội Các Kỹ Sư Ô Tô (Society of Automotive Engineers). SAE grade thực sự là một xếp hạng về chức năng và độ nhớt của bất kỳ loại dầu nhớt động cơ xe nào.

Độ nhớt (viscosity) được coi là độ dày (mỏng) của chất lỏng. Loại dầu nhớt có độ nhớt cao là loại dầu nhớt đặc (dày). Ngược lại, loại dầu nhớt có độ nhớt thấp sẽ được mô tả là loãng (mỏng).

SAE là chỉ số đánh giá chất lượng động cơ

Điều này có ý nghĩa gì với động cơ xe nói chung và xe máy 50cc nói riêng. Trên thực tế, dầu động cơ cần phải được giữ càng mỏng, độ nhớt càng thấp thì càng tốt khi trời lạnh. Nhưng khi trời nóng, dầu nhớt sẽ trở nên rất loãng. Đến một nhiệt độ nào đó, nó sẽ loãng như nước. Như vậy, thì dầu động cơ phải được thiết kế càng dày, độ nhớt càng cao càng tốt.

2. Các chỉ số SAE (viscosity grade) có ý nghĩa gì?

Giả sử bạn đang sử dụng một loại dầu nhớt tổng hợp toàn phần có xếp hạng SAE là 5W-30. Thì 5W có nghĩa là dầu nhớt được kiểm tra ở nhiệt độ lạnh -18°C và có độ nhớt là 5. W chính là viết tắt của chữ Winter (mùa đông). Còn “30” là độ nhớt được kiểm tra tại nhiệt độ 100 °C.

Bạn cũng có thể tham khảo thêm phương pháp tính độ nhớt J300, thì nhiệt độ khởi động lạnh của 5W là -30°C. Trong khi độ nhớt của “30” tại 100 °C trung bình là 12.5 °C.

Nếu bạn sống ở một nơi có môi trường lạnh, như Châu Âu hay Bắc Mỹ. Loại dầu 5W sẽ giúp động cơ của bạn khởi động dễ dàng ở nhiệt độ thấp hơn là loại dầu 10W. Bởi vì độ nhớt thấp trong nhiệt độ thấp thì có khả năng lưu chuyển dễ dàng và nhanh chóng trong động cơ hơn là loại nhớt đặc. Ngược lại, độ nhớt nóng 30 có nghĩa là độ đặc của nhớt khi mà động cơ đạt đến điểm sôi.

III. Sự khác nhau giữa các loại dầu nhớt động cơ

Trên thực tế vẫn có một cách khác đánh giá chất lượng dầu nhớt.

1. Dầu nhớt tổng hợp toàn phần (Full Synthetic Oil)

0W – 30 & 5W – 30: Tiết kiệm nhiên liệu
0W – 40 & 5W – 40: Tăng cường hiệu suất và sức mạnh của động cơ – Bảo vệ động cơ khỏi sự ma sát và đóng cặn – Khởi động nhanh và dễ dàng trong các điều kiện nhiệt độ

Những chỉ số dầu nhớt này là loại dầu nhớt tổng hợp toàn phần. Được sản xuất hoàn toàn trong phòng thí nghiệm. Điều này nói lên rằng có một cách mà bạn có thể biết được loại dầu nhớt mà bạn đang sử dụng có phải là dầu nhớt tổng hợp hoàn toàn hay không mà không cần nhìn vào dòng chữ quảng cáo “Fully Synthetic”.

Dầu nhớt tổng hợp toàn phần rất được yêu thích bởi vì hiệu quả nhiên liệu mà chúng mang lại. Chúng ta sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí xăng dầu hơn.

Vì nó được đặc chế trong môi trường phòng thí nghiệm. Bạn có thể được trải nghiệm một sản phẩm dầu nhớt phát huy công suất tối đa và tối ưu về hiệu suất cho động cơ của bạn. Nó cũng tốt hơn trong việc bảo vệ động cơ của bạn. Chống lại sự tích tụ của các khoáng chất cũng như chống lại sự mài mòn các bộ phận trong động cơ.

Dầu tổng hợp toàn phần rất tuyệt vời trong điều kiện khởi động lạnh và đảm bảo tính lưu thông trong động cơ một cách nhanh chóng ngay cả khi thời tiết ngoài trời đang đóng băng.

Quan trọng hơn hết, là dầu tổng hợp có thể giúp các bộ phận trong động cơ của bạn luôn sẵn sàng để khởi động mà không phải chạy khô.

Ngoài ra cũng có những lợi ích khác. Vì tính chất bền bỉ tuyệt vời, nên dầu nhớt tổng hợp sẽ lâu xuống cấp. Điều này có nghĩa là việc thay dầu sẽ lâu hơn (long oil drain interval). Với mỗi loại dầu khoáng thông thường, bạn sẽ phải thay dầu mỗi 5000 km – 8000 km. Nhưng với một loại dầu tổng hợp bạn chỉ cần thay dầu mỗi 12,000 km -15,000 km. Chúng tôi biết rằng, trong điều kiện thuận lợi cụ thể, việc thay dầu có thể xảy ra sau khoảng 40,000 km (25,000 mile). Nhưng chúng tôi khuyến nghị bạn hoàn toàn không nên chạy đến mức này.

Nhưng loại dầu tổng hợp có một khuyết điểm là giá thành cao. Dĩ nhiên tiền nào của đó. Giá trị của dầu tổng hợp đem lại là quá nhiều so với mức giá của chúng.

2. Dầu nhớt bán tổng hợp (semi – synthetic)

10W – 30 & 10W – 40: Bảo vệ động cơ khi khởi động – Tăng 3 lần khả năng chống mài mòn

15W – 40: Tăng thời gian thay dầu lâu hơn.

Như chúng ta đã biết là dầu nhớt tổng hợp toàn phần rất xuất sắc với khả năng tiết kiệm nhiên liệu và hiệu suất của nó. Nhưng vấn đề là về giá cả của loại dầu này. Trong khi dầu gốc khoáng và dầu động cơ thông thường có thể rất rẻ. Nhưng chúng không cung cấp gì nhiều cho động cơ của bạn. Như vậy, một sự thỏa hiệp tốt sẽ là một hỗn hợp tổng hợp (blend synthetic) hay cái mà người ta hay gọi là bán tổng hợp (semisynthetic).

Loại dầu động cơ này là sự kết hợp giữa dầu động cơ thông thường và dầu tổng hợp. Điều này cung cấp khả năng bảo vệ, chống mài mòn tốt hơn khi so sánh với loại dầu nhớt thông thường. Những chắc chắn vẫn không thể bằng dầu nhớt tổng hợp toàn phần được.

Thông thường, nếu dầu nhớt tổng hợp hoàn toàn có khả năng bảo vệ tốt động cơ của bạn ngay khi khởi động. Thì dầu bán tổng hợp cần 10 phút để lưu thông và làm nóng trước khi động cơ của bạn có thể được bảo vệ tốt. Tuy nhiên, khi so sánh với các loại dầu nhớt thông thường, thì dầu bán tổng hợp làm tốt hơn trong việc giảm mài mòn động cơ tới 03 lần. Khi nói đến tần suất thay dầu, thì nó sẽ nằm khoảng giữa giữa dầu tổng hợp và dầu khoáng.

Về nhược điểm, đương nhiên là bạn không thể nào có được tất cả những lợi ích tuyệt vời của dầu tổng hợp toàn phần. Nhưng ưu điểm, là nó rẻ hơn dầu tổng hợp, và chạy lâu hơn so với dầu khoáng.

Xếp hạng SAE thường thấy cho các loại dầu bán tổng hợp là: 10W-30, 10W-40, 15W-40.

3. Dầu nhớt thông thường (conventional oil)

10W – 40, 15W – 40, & 20W – 50: Bảo vệ mức cơ bản – Phải thay dầu thường xuyên

Chúng chính là ông tổ của các loại dầu nhớt ngày nay. Loại dầu khoáng này đã lưu thông trong chiếc động cơ xe đầu tiên trên thế giới chính là Ford Model T in 1908. Cho nên hãy thử tưởng tượng về lịch sử của loại dầu này.

Các loại dầu khoáng hiện đại thường được sản xuất bằng cách kết hợp các loại dầu gốc với hydro-carbons, polyinternal olefins, và polyalphaolefins. Chúng thường có chỉ số SAE 10W40, 15W40, 20W50,..

Loại dầu động cơ này chỉ cũng cấp sự bảo vệ cơ bản cho hầu hết các động cơ. Bởi vì nó rẻ tiền. Hầu hết các loại xe mới lăn bánh phải chịu một thời gian chạy rô-đai cũng thường sử dụng loại dầu khoáng thông thường. Như vậy, nó thường được sử dụng trong quá trình tạm thời trước khi chuyển sang loại dầu bán tổng hợp hoặc thậm chí là dầu tổng hợp toàn phần.

IV. Có thể sử dụng dầu nhớt xe dầu cho xe xăng hay không?

Đây là một câu hỏi khó nhất mà nhiều chủ phương tiện hay hỏi về khả năng hoán đổi giữa dầu nhớt động cơ xe xăng thay cho dầu nhớt động cơ xe máy dầu. Hay ngược lại: “Bạn có thể sử dụng dầu nhớt động cơ máy dầu thay thế cho động cơ máy xăng được không?”.

Trước hết, bạn phải biết là động cơ máy dầu có tỉ số nén cao hơn so với động cơ xăng. Và động cơ dầu có xu hướng hoạt động rất nóng. Ngoài ra, do tỷ số nén cao và bản chất của dầu diesel khi đốt cháy sẽ chứa nhiều hạt lơ lửng. Cho nên việc cần thiết là phải thêm vô nhiều chất tẩy rửa (detergents) trong công thức tạo ra dầu nhớt cho động cơ dầu diesel.

Muốn sử dụng dầu nhớt động cơ xăng cho dầu nhớt động cơ dầu cần phải hiểu kỹ về nguyên lý của các động cơ này.

Một điều nữa là dầu động cơ diesel có chứa chất chống tạo bọt (anti-foaming agents) duy nhất cho loại động cơ này. Các loại dầu nhớt động cơ diesel có khuynh hướng chỉ số SAE cao và có chứa nhiều phụ gia hơn như chất chống tạo bọt và chất tẩy rửa. Những thứ mà động cơ máy xăng không cần. Cẩn thận khi phải nói rằng, bạn đừng bao giờ nên sử dụng dầu nhớt động cơ diesel cho động cơ xăng của bạn.

Tuy nhiên, nhiều loại dầu nhớt hiện đại được chế tạo để tuân thủ tất cả các yêu cầu của cả động cơ xăng và động cơ diesel. Điều này có nghĩa là bạn có thể hoán đổi được cả 2 loại dầu. Nhưng nó không hề đơn giản. Điều bắt buộc là bạn phải hiểu được đặc điểm kỹ thuật của những loại dầu này trước khi hoán đổi nó.

V. Thời gian sử dụng của dầu nhớt xe máy

Về mặt kỹ thuật, dầu động cơ có thời hạn sử dụng từ 4 đến 5 năm. Tuy nhiên, khi nhiều năm trôi qua, dầu nhớt không sử dụng có thể trở nên lỗi thời và không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật của động cơ hiện tại. Thông số kỹ thuật của dầu nhớt được cập nhật thường xuyên dựa trên quy trình thử nghiệm khoa học và các yêu cầu của động cơ.

Nhưng đây thực sự chỉ là mối quan tâm của những ai sử dụng những chiếc xe đời mới nhất. Vì loại dầu động cơ cũ có thể không được sản xuất đủ tiêu chuẩn cho các yêu cầu của động cơ đời mới.

Dầu nhớt của động cơ có thời hạn sử dụng là từ 4 đến 5 năm

Nếu chai nhớt của bạn đã khui ra hơn 3 năm, thì hãy đọc các thông tin để đảm bảo chúng đáp ứng được các tiêu chuẩn mới nhất của ngành dầu nhớt.

Nếu chúng đáp ứng được các tiêu chuẩn hiện tại. Thì bạn phải có thêm biện pháp an toàn là lấy dầu đi phân tích trước khi sử dụng chúng. Một phân tích dầu sẽ kiểm tra các thuộc tính chính của dầu và đảm bảo rằng nó vẫn đáp ứng các thông số kỹ thuật ban đầu. Tuy nhiên, chi phí để có được một bảng phân tích kỹ thuật dầu cũ sẽ cao hơn mua loại dầu mới. Vì vậy, nếu bạn mở bình nhớt ra quá 3 năm, hãy mua mới.

Theo nguyên tắc chung, công thức dầu càng đơn giản, thời gian sử dụng càng lâu. Điều kiện bảo vệ tốt nhất là trong nhà, khoảng 20°C.

VI. Phụ gia dầu nhớt

Nếu bạn nhìn vào thị trường dầu nhớt hiện nay, có rất nhiều sản phẩm quảng cáo hỗ trợ hiệu suất tối ưu cho động cơ của bạn. Nhiều trong số chúng có thể được đổ trực tiếp vào động cơ hoặc thậm chí là thùng nhiên liệu.

Vấn đề là những loại dầu nhớt có uy tín đã được thử nghiệm kỹ lưỡng để đưa ra những tính chất tốt nhất cho động cơ của bạn.

Việc thêm các loại hóa chất phụ gia vào dầu nhớt có thể có ảnh hưởng ngược lại với tổng thể hiệu suất của dầu (về lâu về dài). Nếu bạn thích phụ gia, phải chắc chắn rằng bạn hiểu và chọn đúng loại phụ gia cho chiếc xe của bạn.

Dầu nhớt chính là máu của động cơ. Vì vậy, việc quan trọng hơn hết vẫn là phải chọn đúng loại dầu chất lượng và phù hợp cho động cơ của mình!